نقد و بررسی رمان کلیدر

این رساله که از سه بخش و دو ضمیمه تشکیل شده، به نقد و بررسی یکی از بزرگترین رمانهای زبان فارسی اختصاص دارد. بخش اول شامل دو فصل است : در فصل اول تاریخچه و سیر رمان نویسی در ایران به طور خلاصه و در قالب چند جریان برجسته مطرح می شود. فصل دوم به معرفی کلیدر به عنوان "رمانی حماسی" می پردازد. در این فصل علاوه بر طرح دوازده وجه شبه اساسی میان این اثر و حماسه های بزرگ جهان، تاثیر نویسنده از دو حماسه عاشورا و شاهنامه نیز مورد بررسی قرار می گیرد. نقد فنی کلیدر به عنوان یک "رمان" موضوع بخش دوم است . در این بخش ساختمان کلی کلیدر از هشت جهت - که در عرف داستان نویسان به "عناصر داستان" معروفند - مورد ارزیابی واقع می شود. اهمیت زبان به عنوان یکی از برجسته ترین عناصر سبکی کلیدر باعث شده تا بخش سوم رساله حاضر تماما به این امر اختصاص یابد. در این بخش پس از بیان شیوه کار و ویژگیهای عمومی زبان کلیدر، ظرافتهای متعدد و متنوع بیان این اثر تحت عنوانهای "آراستگی" و "کهن گرایی" بررسی می گردد. در پایان این بخش به برخی از لغزشهای زبانی کلیدر اشاره می شود. دو ضمیمه رساله یعنی "خلاصه کلیدر" و "سالشمار زندگی و آثار محمود دولت آبادی" نیز در پایان رساله ضمن یادآوری داستان کلیدر، وقایع مهم زندگی و کارنامه نویسندگی دولت آبادی را پیش روی خواننده می گذارد.